Toskańska Maciejowa
- nazwa polska: Maciejowa
- wysokość n.p.m.: 410 m
- współrzędne Google: 50.90828, 15.823686
- przynależność administracyjna do gminy: Jelenia Góra
- właściciel obecny: Jelenia Góra (Lasy Miejskie)
- czy pełnił w przeszłości funkcję p.w.: tak – wieża została wybudowana przede wszystkim jako punkt widokowy.
- obecny kąt widokowy: 0° (z uwagi na to, że nie można dostać się na platformę widokową – brak schodów)
- potencjalny kąt widokowy: 360°
- aktualna dostępność dojściowa ścieżką lub drogą: Wieża jest dostępna poprzez sieć dróg leśnych i ścieżek, nieoznakowanych, wytyczonych w XIX wieku w ramach miejscowego założenia parkowego. Można się tu dostać z ul. Wrocławskiej, ul. Kosynierów oraz ul. Jana Dzierżonia.
- obecność w pobliżu znakowanych szlaków turystycznych: Obecnie w pobliżu wieży widokowej nie przebiegają żadne szlaki turystyczne, biegnie jednak główna droga wylotowa z Jeleniej Góry do Wrocławia.
- opis aktualnego stanu: zachowane mury zewnętrzne w stanie dobrym, brak stolarki okiennej, drzwiowej, a przede wszystkim schodów, zniszczony dach
- aktualne fotografie:
- opis historyczny + ciekawostki: Jest to najstarsza z typowych wież widokowych na terenie obecnej Jeleniej Góry. Wieżę wybudowano na znajdującym się na południe od byłej wsi Maciejowa (Maiwaldau) wzniesieniu, należącym do byłego parku pałacowego, którego właścicielem był radca handlowy Emil Becker (zm. 1891) – przemysłowiec z Berlina. W 1872 roku zakupił on pałac w Maciejowej, wyremontował go i w nim zamieszkał. Jego staraniem wzniesiono w okolicy kilka obiektów, w tym interesującą nas wieżę widokową.
Projekt budowli opracowała jeleniogórska spółka Lange & Hoffmann w maju 1874 roku. W 1875 wieża została zbudowana; wykonano ją z czerwonej cegły, poza dwiema pierwszymi (niższymi) kamiennymi kondygnacjami. Budowla stanęła na planie kwadratu o bokach mierzących po 5,96 m, a jej pięć kondygnacji wspinało się na wysokość ponad 24 m. Projekt, na podstawie ścisłych wytycznych, nawiązywał zapewne do średniowiecznych toskańskich wież, z charakterystycznym pasem pseudomachikułu u podstawy balustrady tarasu, oraz do form elewacji toskańskiego Quattrocenta. Z kolei elewację wieży i niektóre detale architektoniczne utrzymano w stylu neoklasycyzmu. Na wierzchołku znajdował się blisko 6-metrowy maszt, na którym wieszano flagę państwową (prawdopodobnie w święta państwowe, a może również jako sygnał/znak, że wieża jest właśnie otwarta, gdyż nie miała opiekuna przebywającego na stałe w jej wnętrzu, była więc zamykana.
Opiekun mieszkał w pobliskim folwarku, udostępniając klucze do wieży na życzenie turystów lub dyżurując czasem w jej dolnej kondygnacji). Wejście na szczyt wiodło klatką schodową we wnętrzu budowli, zaczynającą się jednak dopiero od I piętra, na które można się było dostać jedynie po schodach zewnętrznych. Parter zajmowało wspomniane schronienie dla dozorcy. Wieża jest widoczna, wystająca ponad drzewami, na południe od głównej drogi przebiegającej przez Maciejową, czyli obok ul. Wrocławskiej. Dnia 6 lipca 1979 roku obiekt został wpisany do rejestru zabytków pod nr. 539/J. Jednak nie ustrzegło go to przed dewastacją. Dziś z wieży pozostała tylko ruina – bez schodów i dachu, z pustymi „oczodołami” okien, pomazanymi farbą murami, zanieczyszczonymi i zarośniętymi krzakami. W 1990 roku posiadała jeszcze zadaszenie, które obecnie jest mocno zniszczone. - archiwalne fotografie:
- proponowane rozwiązanie techniczne: naprawienie dachu, budowa schodów, zamontowanie okien i drzwi; w części parterowej możliwość umieszczenia niewielkiego punktu gastronomicznego i z pamiątkami; oznakowanie drogi dojściowej. Zachowane mury wydają się bardzo solidne.
- atrakcyjność turystyczna: Wieża położona jest blisko zabudowań; od ul. Wrocławskiej można się tu dostać w 10 min. Widok rozciąga się praktycznie na całą Kotlinę Jeleniogórską z otaczającymi ją pasmami górskimi. Istnieje możliwość doprowadzenia drogi dla samochodów oraz wytyczenia na miejscu niewielkiego parkingu. W samej wieży można urządzić punkt sprzedaży pamiątek i małej gastronomii.
- zaprojektowane drogowskazy i ich lokalizacja: przy ul. Wrocławskiej, na skrzyżowaniu z ulicami prowadzącymi w stronę wzgórza, a więc: Kosynierów, przy ul. Jana Dzierżonia, koło składu tarcicy, naprzeciw ul. Niecki
- źródła:
Archiwum Państwowe we Wrocławiu Oddział w Jeleniej Górze: Akta miasta Jeleniej Góry, sygn.
literatura
Dolina zamków i ogrodów. Kotlina Jeleniogórska – wspólne dziedzictwo. Das Tal der Schlösser und Gärten. Das Hirschberger Tal in Schlesien – ein gemeinsames Kulturerbe, Jelenia Góra 2001.
Ivo Łaborewicz: Wieże widokowe Jeleniej Góry, „Sudety” 2001, nr 7, s. 8–9.
Ivo Łaborewicz: Maciejowa. Zarys dziejów i opis krajoznawczy, Maciejowa 2006, s. 77.
Marek Staffa (red.): Słownik geografii turystycznej Sudetów, t. 4: Kotlina Jeleniogórska, Wrocław 1999, s. 302–309.
strony internetowe
http://opencaching.pl/viewcache.php?cacheid=16364
http://www.geocaching.com/geocache/GC342WM_wieza-widokowa-i-mauzoleum-w-maciejowej
http://nieregularnik-nieperiodyczny.blogspot.com/2011/09/maciejowa-wspomnienie-o-paacu-wieza.html
http://www.youtube.com/watch?v=1llR-iB4t0o
http://dolny-slask.org.pl/540955,Jelenia_Gora,Wieza_widokowa_ruina.html
http://pl.wikipedia.org/wiki/Maciejowa_%28Jelenia_G%C3%B3ra%29
Opracował: Ivo Łaborewicz
zapomnianepunkty.karr.pl