Czasopismo „Karkonosze” 3/2022
Ukazał się drukiem numer 3/2022 czasopisma „Karkonosze”. Poniżej zamieszczamy spis treści tego wydania. Zachęcamy do lektury.
Od Wydawcy 1
Od Redaktora 1
TEMAT GŁÓWNY: PERSPEKTYWY ARCHITEKTURY REGIONALNEJ
Tworzenie wartości w krajobrazie / Elżbieta Trocka-Leszczyńska 3
Krakowska Karta Architektury Regionalnej / opr. red. 5, 7-8
Przemiany tradycyjnego budownictwa w Sudetach Zachodnich po 1945 roku / Maria Legut-Pintal 6
Doroczne otwarcie domów przysłupowych / Janusz Korzeń 9
Doświadczenia z projektowania domów przysłupowych / Adam Cebula 11
Przysłup oczami praktyka / Wojciech Kurowski 13
Ludowa architektura zrębowa w Karkonoszach żywą inspiracją / Jiří Louda 14
Jak budować w Sudetach / Bartosz Kijewski 16
ROZMOWA REDAKCYJNA
Sudeckie znaczy piękne – rozmowa z Elżbietą Lech-Gotthardt, prezesem Stowarzyszenia Dom Kołodzieja / Piotr Słowiński 17
Dobro wspólne
– przyroda, dziedzictwo, zabytki, historia
Wędrówki geologiczne po Sudetach (11). Stożek Perkuna i Dom Solny / Roksana Knapik 19
XXVII Wędrówka po czeskich Karkonoszach. Kozí Hřbety i Dlouhý Důl / Barbara Wieniawska-Raj 20
VII Wędrówka po czeskim Podgórzu Karkonoskim. Nová Paka / Piotr Migoń . 21
Weekend bez Śnieżki (9). Pod zachodnim skrajem Grzbietu Kamienickiego / Krzysztof Korzeń 22
KOLEKCJA KARKONOSKA – Erytryn zwany kwiatem / Roksana Knapik,
ZIELNIK KARKONOSKI – Naparstnica zwyczajna / Patrycja Rachwalska, KARKONOSKI ZWIERZYNIEC – Błotniak stawowy / Grzegorz Hajnowski. 23
Pogórze Izerskie – panorama Pasiecznika 24-25
POSTACIE – Wiesław Kiryk / Sandra Jaskólska, ZDARZENIA NIEZWYKŁE
– Budowa połączenia kolejowego ze Szklarską Porębą / Sandra Jaskólska, MIEJSCA NIEZWYKŁE – Muzeum Energetyki w Szklarskiej
Porębie / Sandra Jaskólska 26
Dobro wspólne
– przyroda, dziedzictwo, zabytki, historia
Schroniska karkonoskie (2). Schronisko na krawędzi Kotła Wielkiego Stawu / Ivo Łaborewicz 27
HISTORIA
Pół wieku Jeleniogórskiej Szkoły Turystyki i Gospodarki Turystycznej / Janusz
Turakiewicz 29
SZTUKA
Atelier pod Śnieżką / Tomasz Mielech 31
Domy artystów u podnóża Karkonoszy (1). Dom Teatru Cinema w Michałowicach / Joanna Mielech 32
FORUM
Porzucić iluzję – hinduskie i buddyjskie widzenie przyrody / Sandra Jaskólska 34
ARCHITEKTURA
Obok architektury (XXVIII). Hermy, maski, maszkarony / Paweł Bień 36
Idea skansenu w Bogatyni – Markocicach / Wojciech Kapałczyński 38
(Od)budowa starego miasta w Jeleniej Górze (3) / Dariusz Wędzina 40
ZE ZBIORÓW
Karkonosze w filatelistyce (18) / Agnieszka Turakiewicz, Janusz Turakiewicz 42
PROJEKTY KPN
Poprawa stanu łączności ekologicznej w KPN i jego otulinie – monitoring przyrodniczy/ Monika Rusztecka-Rodziewicz 44
INFORMACJE KARKONOSKIE
Informacje KPN, KRNAP, DZPK, z regionu 45
Zmora ratowników / Marian Sajnog 46
Kronika budowy Centrum Przyrodniczo-Edukacyjnego Karkonoskiego
Parku Narodowego – Pałac Sobieszów (XX). Pozwolenia na użytkowanie i prace nad wyposażeniem oraz montażem wystaw / Krzysztof Szwałek 47
FELIETON
Zmierzch dialogu / Konrad Jaskólski 48
Karkonosze od kuchni. Szlachectwo za zupę / Piotr Gryszel III str. okładki
Autorzy zdjęć na okładkach: I str. / „Izerski dom” w Grabiszycach Średnich / Barbara Wieniaw- ska-Raj, II str. / Domy przysłupowe w Bogatyni (górne lewe i prawe) / Tomasz Mielech, Dom szachulcowy w Piechowicach (środkowe lewe) / Tomasz Mielech, Zabytkowy dom w Czerniawie (środkowe prawe) / Tomasz Mielech, Przysłupowy dom w Wolimierzu (dolne lewe i prawe) / Tomasz Mielech, III str. / Hrabia Rumford / https://magazynsmak.pl, Pracownia kulinarna / Piotr Gryszel, Zupa rumfordzka / Piotr Gryszel, IV str. / „Przydębie” w Wolimierzu / Barbara Wieniawska-Raj
Autorzy zdjęć w numerze: Adam Cebula (str. 11, 12), Jakub Certowicz (32 – lewe, 33 – lewe i prawe), Roksana Knapik (19 – lewe, 23 – lewe), Janusz Korzeń (9 – lewe i prawe, 10 – górne lewe i prawe oraz dolne, 45 – dolne środkowe), Krzysztof Korzeń (22), Daniel Koszela (24-25), Wojciech Kurowski (13), Maria Legut-Pintal (6, 7 – górne i dolne), Jiří Louda (14, 15 – górne i dolne), Tomasz Michałowski (31 – środkowe prawe), Tomasz Mielech (31 – środkowe oraz dolne prawe, 32 – prawe, 39 – dolne), Piotr Migoń (21 – lewe i prawe), Patrycja Rachwalska (23 – środkowe), Anna Szwałek (47 – lewe górne i dolne oraz prawe), Barbara Wieniawska-Raj (20 – lewe i prawe, 36, 37 – górne i dolne), archiwa Akademii Wychowania Fizycznego w Krakowie (30 – drugie od góry), DZPK (45 – dolne lewe), Elżbiety Lech-Gotthardt (17), Fundacji Instytut Gospodarki Turystycznej (30 – czwarte i piąte od góry), KPN (44 – górne i dolne, 45 – górne lewe), Muzeum Śląskiego w Görlitz (45 – dolne prawe), Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu (30 – pierwsze i trzecie od góry), Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków (39 – górne), ze zbiorów Archiwum Państwowego we Wrocławiu Oddział w Jeleniej Górze (27 – górne – dolne, 28 – górne), Ivo Łaborewicza (28 – dolne), Joanny Mielech (31 – lewe górne i dolne oraz górne prawe) oraz strona internetowa https://pixabay.com.pl (23 – prawe, 46), https://pl.wikipedia.org (34, 35), https://pojedztam.pl (5), https://polska-org.pl (19 – prawe, 26 – prawe, 40), https://sport.szklarskaporeba.pl (26 – lewe), https://www.bazakolejowa.pl (26 – środkowe)
Rysunki: Jacek Wilk (str. 48)
Ryciny: Adam Cebula (str. 12), Wojciech Korpal (38), Agnieszka Nowicka (4 – lewa górna i dolna oraz prawa), Jacek Waliszewski (2), Barbara Wieniawska-Raj (22)
Wydawca: KARKONOSKI PARK NARODOWY
KARKONOSZE NR 3/2022 • Czasopismo Sudetów Zachodnich • ISSN 1232-3535
Adres Wydawcy i Redakcji: ul. Chałubińskiego 23, 58-570 Jelenia Góra,
sekretariat@kpnmab.pl, www.kpnmab.pl
Rada Redakcyjna: Andrzej Raj – Przewodniczący, członkowie: Jiři Bašta, Wiesław
Fałtynowicz, Jacek Godlewski, Wojciech Kapałczyński, Arkadiusz Lipin, Ivo
Łaborewicz, Piotr Migoń i Andrzej Ploch
Zespół Redakcyjny: Janusz Korzeń – Redaktor Naczelny, Barbara Wieniawska-
Raj – Sekretarz Redakcji oraz redaktorzy: Paweł Bień, Marek Dobrowolski, Sandra
Jaskólska, Roksana Knapik, Jacek Potocki, Monika Rusztecka, Piotr Słowiński, Witold
Szczudłowski i Krzysztof Tęcza
Opracowanie graficzne: Ewa Ogórek, AD REM Jelenia Góra
Korekty: Sandra Jaskólska
Druk: Zakład Poligraficzny SINDRUK, ul. Firmowa 12, 45-594 Opole
Numer zamknięto 1 sierpnia 2022 r. i wydrukowano w nakładzie 1200 egz.
Redakcja zastrzega sobie prawo do skracania i redakcyjnego opracowania materiałów
przyjętych do druku. Wszystkie opublikowane materiały są chronione Ustawą z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Za treść materiałów sponsorowanych i reklam Redakcja nie odpowiada.
Szczegółowe warunki prenumeraty czasopisma oraz wzory zamówień są dostępne
na stronie www.kpnmab.pl i pod adresem: karkonosze@kpnmab.pl
Cena 1 egz. 10 zł w tym VAT 5%, cena w prenumeracie 8 zł