Wydaje się, że słowa zawarte w tytule są oczywiste i zrozumiałe. Tak jednak nie jest. Przynajmniej nie do końca. Czyste Karkonosze to ideał, do którego dążymy. Bo, niestety zawsze znajdzie się ktoś, kto nie rozumie tej idei. Wydaje mu się bowiem, że to taki kaprys, zachcianka. Wystarczy przecież zajrzeć do pierwszego lepszego zagajnika. To, co tam zobaczymy, zaprzecza zdrowemu rozsądkowi. Jest to zupełnie niezrozumiałe, zwłaszcza że wszyscy płacimy za wywóz śmieci. O co więc chodzi? Dlaczego są tacy, którzy nie dbają o środowisko naturalne? Nie szanują tego, co mamy.

Wydaje się, że przyczyną takiego zachowania jest przede wszystkim niewiedza i brak zdrowego rozsądku. Aby ograniczyć, czy wręcz zlikwidować takie sytuacje, podejmowane są liczne akcje edukacyjne. Oczywiście działania takie prowadzone są bez przerwy, przez cały rok. Wydaje się, że dzisiaj wszyscy nie tylko rozumieją celowość podejmowania takich działań, ale także w nich uczestniczą. Powoli staje się to normą. Ba, staje się to modne.

Coraz więcej osób jest dumnych mogąc przyczynić się do poprawy stanu środowiska, w jakim żyjemy. Nic więc dziwnego, że działania promujące ekologię, prowadzone są wśród dzieci. Bo właśnie od tego, jakich nawyków nabiorą najmłodsi, zależy ich późniejsze podejście do otaczającego nas wszystkich świata. To właśnie dzieci, które dopiero wchodzą w dojrzałe życie, swoje nawyki wyniesione ze szkoły będą przekazywały innym. I dlatego właśnie nauczanie ekologii jest tak ważne.

Tu pod Karkonoszami wydaje się, iż najszerszy program edukacji  ekologicznej prowadzony jest przez Związek Gmin Karkonoskich – instytucję, która od wielu lat stara się przez różnego rodzaju działania promować zasady ochrony środowiska wśród najmłodszych. A trzeba przyznać, działania takie wcale nie należą do łatwych w realizacji. Niejedna instytucja zastanawiała się, jak tego dokonać, jakie należy podjąć kroki, by przekonać do takich właśnie działań. I jak wpłynąć na dzieci, by zmieniały swoje przyzwyczajenia względem środowiska wyniesione z domów. Nie jest to wcale takie łatwe. Czasami ma się wrażenie, że jest to wręcz niewykonalne.

Okazuje się jednak, że działania, od lat podejmowane przez Związek Gmin Karkonoskich, przynoszą pozytywne rezultaty. Związek położył w swoich działaniach nacisk na wychowanie dzieci, na uświadomienie ich, nie o ważności i słuszności sprawy (co jest oczywiste), ale na wytworzenie u nich potrzeby dbania o środowisko, na przekonaniu ich, że takie postępowanie jest rzeczą naturalną. Jak jednak osiągnąć zamierzone cele bez wymuszania czegoś czy wręcz zmuszania do czegoś. Recepta jest prosta. Wystarczy odpowiednio ułożyć programy polegające na zabawie w ekologię. Dlatego też Związek Gmin Karkonoskich rokrocznie ogłasza w szkołach różnego rodzaju konkursy. I tak konkurs plastyczny „Czyste Karkonosze” organizowany jest już po raz XXII, konkurs fotograficzny „Osobliwości przyrody Karkonoszy” po raz VIII a konkurs „Zbieramy zużyte baterie” po raz XI.

Jeśli chodzi o wyniki, to w konkursie „Zbieramy zużyte baterie” wzięły udział placówki oświatowe z Kowar, Podgórzyna, Piechowic, Janowic Wielkich, Ściegien, Karpacza, Mysłakowic, Sosnówki, Szklarskiej Poręby, Kostrzycy, Łomnicy, Siedlęcina i Starej Kamienicy. W sumie ponad 2200 uczniów zebrało 3828 kg baterii. Jest to wspaniały wynik, zwłaszcza gdy uświadomimy sobie, że o prawie 4 tony mniej tak szkodliwych odpadów trafiło do środowiska. Zostały one od razu zabezpieczone i przekazane do utylizacji. Najlepszy wynik osiągnęli tutaj uczniowie ze Szkoły Podstawowej Nr 3 w Kowarach, tuż za nimi uplasowali się uczniowie ze Szkoły Podstawowej w Podgórzynie i dzieci z Przedszkola Samorządowego nr 1 w Piechowicach. Wszystkie wyróżnione placówki (łącznie 8) otrzymały nagrody finansowe.

W konkursie plastycznym „Czyste Karkonosze” wpłynęło aż 572 prace od uczniów reprezentujących 38 placówek oświatowych z terenu gmin Powiatu Jeleniogórskiego. Ze względu na tak dużą liczbę zgłoszonych prac, a trzeba wiedzieć, że najmniejsze z nich miały format A3, jury wybrało 232 prace, które zostały zakwalifikowane do wystawy konkursowej. Wyłonione w ten sposób prace podzielono na kategorie wiekowe i z pośród nich wyłoniono zwycięzców.

Oto oficjalne wyniki konkursu:

Kategoria wiekowa – przedszkole, klasa „0”

I miejsce – Szymon Szuszkiewicz z Przedszkola Samorządowego Nr 1 w Piechowicach
II miejsce – Ania Surma z Zespołu Szkół z Oddziałami Integracyjnymi w Łomnicy
III miejsce- Monika Filipiak ze Szkoły Podstawowej w Wojcieszycach

Kategoria wiekowa – szkoła podstawowa kl. I-III

I miejsce – Julia Kołodziejska z Zespołu Szkół w Karpaczu
II miejsce – Milena Pabiś z Zespołu Szkolno-Przedszkolnego w Miłkowie
III miejsce – Łucja Gryszko z Zespołu Szkół w Karpaczu

Kategoria wiekowa – szkoła podstawowa kl. IV-VI

I miejsce – Dominika Perłowska ze Szkoły Podstawowej Nr 3 w Kowarach
II miejsce – Natalia Mróz ze Szkoły Podstawowej Nr 3 w Kowarach
III miejsce – Roma Brejwo z Zespołu Szkół w Janowicach Wielkich

Kategoria wiekowa – gimnazjum

I miejsce – Katarzyna Jęczmieniak z Zespołu Szkół Ogólnokształcących w Kowarach
II miejsce – Kamila Rykaczewska z Zespołu Szkół w Karpaczu
III miejsce – Karolina Wołczyńska z Zespołu Szkół w Jeżowie Sudeckim

Kategoria wiekowa – szkoła ponadgimnazjalna

I miejsce – Kamil Patatyn z Zespołu Placówek Resocjalizacyjno-Wychowawczych w Szklarskiej Porąbie
II miejsce – Denis Musiał z Zespołu Placówek Resocjalizacyjno-Wychowawczych w Szklarskiej Porębie
III miejsce – Karolina Jakóbowska z Warsztatów Terapii Zajęciowej w Kowarach

Jeśli chodzi o konkurs fotograficzny „Osobliwości przyrody Karkonoszy”, to według regulaminu jego celem było podnoszenie świadomości ekologicznej wśród najmłodszej części społeczeństwa; pobudzenie dzieci i młodzieży do działania na rzecz ochrony środowiska; zgłębienie wiedzy na temat obszarów chronionych Regionu Karkonoskiego; propagowanie wśród młodych ludzi sztuki fotografowania, jako jednej z form artystycznego wyrazu, a jednocześnie jednego z najlepszych środków komunikacji międzyludzkiej; znajdowanie magicznych miejsc i podkreślenie charakteru przyrody Karkonoszy; zachęcenie do odkrywania na nowo miejsc powszechnie znanych i poznanie indywidualnego spojrzenia na Karkonosze. Tak naprawdę chodziło o to, by dzieci przez zabawę i przebywanie w terenie poznały piękno otaczającego je świata i czegoś się nauczyły, a osiągniętą wiedzą podzieliły się z innymi.

Na ten konkurs wpłynęło 160 fotografii, z których 127 wydrukowano w formacie A4 i zaprezentowano na wystawie. Oto oficjalne wyniki konkursu:

Kategoria wiekowa – szkoła podstawowa kl. I-III

I miejsce – Jakub Micka ze Szkoły Podstawowej w Sosnówce za fotografię pt. „Leśna chatka w Staniszowie”
II miejsce – Hanna Uroda ze Szkoły Podstawowej w Kostrzycy za fotografię pt. „Skalnik”
III miejsce – Maciej Mackiewicz z Zespołu Szkół w Jeżowie Sudeckim za fotografię pt. „Smakołyki późną jesienią”

Kategoria wiekowa – szkoła podstawowa kl. IV-VI

I miejsce – Nina Gieruszczak z Niepublicznej Szkoły Podstawowej 707 w Karpaczu za fotografię pt. „Karkonosze spowite mgłą”
II miejsce – Julia Górecka z Niepublicznej Szkoły Podstawowej 707 w Karpaczu za fotografię pt. „Strumyka szmer”
III miejsce – Filip Śliwiński ze Szkoły Podstawowej Nr 1 w Kowarach za fotografię pt. „Fascynujący pomnik przyrody”

Kategoria wiekowa – gimnazjum

I miejsce – Nicoletta Marceniuk z Gimnazjum w Piechowicach za fotografię pt. „Korzeń drzewa”
II miejsce – Kacper Gaj z Zespołu Szkół w Jeżowie Sudeckim za fotografię pt. „Wieczorne impresje”
III miejsce – Daniel Wójtowicz z Gimnazjum w Piechowicach za fotografie pt. „Krokus”

Kategoria wiekowa – szkoła ponadgimnazjalna

I miejsce – Aleksandra Wiącek z Zespołu Szkół Ogólnokształcących w Kowarach za fotografię pt. „Śnieżka”
II miejsce – Patryk Rosiak z Zespołu Szkół Ogólnokształcących w Kowarach za fotografię pt. „Wodospad”
III miejsce – Patryk Łazanowski z Warsztatów terapii zajęciowej w Kowarach za fotografię pt. „Postać karkonoska – Królowa Śniegu”.

Ponieważ w przedstawionych przez uczniów pracach widać było, jak wiele trudu ich to kosztowało, nagrody przygotowane dla nich były adekwatne do włożonego wysiłku. Dodatkowo dzieci wzięły udział w przygotowanym przez Dolnośląski Zespół Parków Krajobrazowych konkursie plastycznym pt. „Pozdrowienia z parków krajobrazowych”.

Tutaj I miejsce przypadło Maryli Jońca ze Szkoły Podstawowej w Gminnym Zespole Szkół w Janowicach Wielkich,
II miejsce zdobyła Karolina Worotnik ze Szkoły Podstawowej Nr 8 w Jeleniej Górze,
a III miejscem może się poszczycić Oliwia Pruś ze Szkoły Podstawowej Nr 11 w Jeleniej Górze.

Oczywiście wszystkie przedstawione powyżej konkursy trwały dużo wcześniej niż dzisiejszy finał. Dzisiejsze spotkanie zostało przygotowane jako wielka zabawa, bo o to w tym wszystkim chodzi. Dzieci muszą odczuć, że ich starania nie idą na marne i że są one warte ich zachodu. Dlatego właśnie organizatorzy spotkania zadbali, przez przygotowanie wielu atrakcji, by nikt się nie nudził. I, jak się wydaje, wyszło im to całkiem nieźle.

W dobrej zabawie nie przeszkodził nawet niewielki deszczyk. Chociaż początkowo, kto mógł, schował się pod namiotami. Słonko jednak szybko przebiło się przez chmury i było coraz cieplej. Dzieci szalały na dmuchanej zjeżdżalni, korzystały z kursującej dorożki, odważniejsi próbowali swych sił na dmuchanej ścianie wspinaczkowej, którą rozstawili ratownicy z Karkonoskiej Grupy GOPR. Oczywiście wszystko było pod kontrolą. Nie mogło się tutaj nic złego wydarzyć.

Szczerze trzeba przyznać, że największą atrakcją, jak zwykle, było stoisko z watą cukrową. Kolejka do tego smakołyku utrzymywała się przez cały festyn. I żeby wszystko było jasne, nie stały w niej same dzieci. Dorosłym też się coś należy, prawda? Równie dużym zainteresowaniem cieszył się pokaz tresury psów. Po jego obejrzeniu aż trudno uwierzyć, że psy mogą być aż tak posłuszne, bo to, że są rozumne, to fakt.

Aby jednak nie było, że dzieci nic nie wyniosły z tej wspaniałej zabawy, przygotowano także stoiska edukacyjne. Najbardziej oblężone było stoisko Nadleśnictwa Śnieżka, na którym dzieci rozwiązywały zagadki i malowały kolorowanki. Równie wielkim powodzeniem cieszyło się stoisko Dolnośląskiego Zespołu Parków Krajobrazowych, na którym przygotowano koło fortuny.

Miłym gestem było przekazanie przez Karkonoski Park Narodowy wielu publikacji oraz drobiazgów związanych z przyrodą. Dzięki temu dzieci wyruszając w góry będą przygotowane na to, co może je tam spotkać. Również Huta Julia z Piechowic przekazała dla dzieci nagrody w postaci rodzinnych karnetów uprawniających do bezpłatnego zwiedzenia Huty. Ciekawy okazał się przywieziony i wyeksponowany na ich stoisku prawdziwy strój hutnika. Od razu znaleźli się chętni, by go przymierzyć.

Najlepsza jednak zabawa była dopiero przed nami. Ogłoszono bowiem dwa konkursy. Pierwszy z nich to „Malowanie na szkle”. Dzieci otrzymują czyste butelki i flamastry oraz specjalne farby, którymi starają się pokryć całą butelkę. Niektóre z ich prac są prawdziwymi dziełami sztuki. Konkurs ten od lat cieszy się niesłychanym powodzeniem. Oczywiście spośród kilkudziesięciu „dzieł” jury wybrało te najładniejsze. Trzeba przyznać, że wcale nie było to takie proste. I miejsce przyznano Annie Cybulskiej, II – Denisowi Musiałowi, a III – Oli Prószyńskiej. Dodatkową atrakcją tej konkurencji były pomalowane na kolorowo ręce członków jury, którzy oglądali butelki biorąc je nieopatrznie do ręki. Nie przypuszczali bowiem, że farby jeszcze nie wyschły.

Najciekawszym jednak konkursem zawsze jest ten na „Najbardziej pomysłowe przebranie o charakterze ekologicznym”. Dopiero w nim widać jaką fantazją wykazują się niektóre dzieci. W sumie, na kilkadziesiąt biorących udział w konkursie  dzieci, prawie wszystkie zadziwiły swą pomysłowością. Były stroje przedstawiające pana młodego i pannę młodą – to już tradycja, były także bardziej wyrafinowane. Widzieliśmy biegającego po łące muchomora, pracownika z obsługi sprzątającej, króla, królewnę, jelenia, bociana, krecika, biedronkę, kosz na śmieci, ale także wózek solarny czy protestującego ekologa. Był oczywiście rycerz w srebrnej zbroi oraz różne duszki czy owady. Tutaj I miejsce za najciekawszy strój przyznano Ani Surmie, II – Miłoszowi Ogłazie, a III – Natalii Pichnar.

Dodatkową atrakcją festynu były prowadzone non stop „Mini Warsztaty”, podczas których wykonywano ciekawe formy z wiórków osikowych. A na koniec wystąpił Zespół Wokalny z Zespołu Szkół w Łomnicy – laureat I miejsca Międzyszkolnego Konkursu piosenki turystycznej i ekologicznej w Kowarach.

Aby uświadomić wszystkim, jak wielkiego trzeba wysiłku, by zorganizować taką imprezę, podam, że w parku przy pałacu w Bukowcu bawiło się prawie 400 dzieci oraz ich opiekunowie i nauczyciele. A jak ważna jest sprawa edukacji ekologicznej wśród dzieci, niech świadczy fakt przybycia znamienitych gości, którzy oczywiście włączali się do zabawy, ale także ciężko pracowali, choćby poprzez składanie gratulacji zdobywcom nagród. Wśród osób, które przybyły do Bukowca byli m.in.: Bogumiła Turzańska-Chrobak, Zastępca Prezesa Zarządu Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, Zdzisław Rzewuski – WFOŚiGW, Radosław Jęcek, Burmistrz Karpacza, a jednocześnie Przewodniczący Zarządu Związku Gmin Karkonoskich, Mirosław Graf, Burmistrz Szklarskiej Poręby, Dorota Piróg, Wiceburmistrz Piechowic, Michał Orman, Wójt Mysłakowic, Andrzej Walczak, Członek Zarządu Powiatu Jeleniogórskiego, Jan Taisner, Zastępca Przewodniczącej Zgromadzenia ZGK i Radny Miasta Szklarska Poręba, Grażyna Materak, Zastępca Dyrektora Wydziału Ochrony Środowiska i Rolnictwa Starostwa Powiatowego w Jeleniej Górze, Irena Chromik, Radna Piechowic i Członek Zgromadzenia ZGK, Ewa Walczak, Przewodnicząca Rady Miasta Karpacz.

Oczywiście, nad całością czuwał Witold Szczudłowski, Dyrektor Biura ZGK, a  zabezpieczeniem merytorycznym imprezy, jak i ciężką pracą fizyczną zajęła się załoga Związku Gmin Karkonoskich. Najbardziej widoczną osobą w trakcie zabawy był Grzegorz Truchanowicz, Dyrektor Gminnego Ośrodka Kultury w Mysłakowicach, a zarazem Członek Rady Powiatu Jeleniogórskiego, który prowadził spotkanie i dbał, by nic nie zakłóciło jego porządku.

Dla porządku podam, że wspomniane konkursy realizowane były w ramach programu „Edukacja ekologiczna Związku Gmin Karkonoskich – Czyste Karkonosze” dofinansowanego ze środków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej we Wrocławiu oraz Powiatu Jeleniogórskiego.

Krzysztof Tęcza