Wspomnienie Jubileuszowego Roku Hauptmannowskiego w Jeleniej Górze
„Czy jestem jeszcze w moim domu?” – to ostatnie słowa, jakie miał wypowiedzieć Gerhart Hauptmann w Willi Łąkowy Kamień w Jagniątkowie. Ich wymowa, w kontekście organizowanych przez Muzeum Miejskie „Dom Gerharta Hauptmanna” w Jeleniej Górze w 2012 r. obchodów 150. rocznicy urodzin pisarza i 100. rocznicy przyznania Nagrody Nobla, miała podkreślić ciągłość tradycji tego miejsca i jego znaczenie dla wspólnego polsko-niemieckiego dziedzictwa kulturowego.
Muzeum mieszczące się w dawnej karkonoskiej rezydencji śląskiego noblisty zainicjowało i zorganizowało liczne imprezy jubileuszowe w kraju i zagranicą dbając, aby poza pamięcią o pisarzu zaistniały również wartości związane z wielokulturowym dziedzictwem Dolnego Śląska, podnoszące tym samym szersze odniesienia do samego Gerharta Hauptmanna i otwartości jego domu, „Willi Wiesenstein”, która była przed 100 laty miejscem spotkań artystów i twórców i spełnia tę funkcję także dziś.
Rok Jubileuszowy zainaugurowano koncertem noworocznym, podczas którego ogłoszono konkursy poetyckie, plastyczne, graficzne mające na celu zaangażowanie wszystkich środowisk w obchody rocznicowe. W lutym jagniątkowskie muzeum wraz z Biblioteką Narodową w Berlinie i Instytutem Germanistyki Uniwersytetu Wrocławskiego stało się współorganizatorem Międzynarodowej Konferencji Naukowej w Berlinie pt. „Niemieckie Dziedzictwo kulturowe na Śląsku”. Jeden dzień konferencji został poświęcony wyłącznie Hauptmannowi, zaś jako wydarzenie towarzyszące konferencji zaplanowano pierwszą odsłonę nowej wystawy wędrującej „Gerhart Hauptmann i Karkonosze”. Prezentacja wystawy podkreślającej silne związki Hauptmanna z otaczającymi nas górami, w centrum Berlina, w gmachu Biblioteki Narodowej stała się wielką szansą na dotarcie do szerszej międzynarodowej publiczności. Również z tego względu wędrujące wystawy tematyczne przygotowane przez Muzeum Miejskie „Dom Gerharta Hauptmanna” zostały zaprezentowane w jubileuszowym roku aż w 16 różnych miejscach w Polsce i w Niemczech. Specjalnie na Rok Hauptmannowski przygotowano także kolejną nową ekspozycję wędrującą pt. „Gerhart Hauptmann i śląscy nobliści”.
Z inicjatywy muzeum Poczta Polska wydała limitowaną edycję jubileuszowej karty pocztowej, która została wprowadzona do obiegu i jest jeszcze do nabycia w Urzędach Pocztowych i w sklepiku muzealnym w Jagniatkowie. Projekt kartki stanowi praca graficzna (autorstwa Angeli Pawłowskiej), która zdobyła pierwsze miejsce w ogłoszonym przez muzeum ogólnopolskim konkursie graficznym. Ponadto przez cały listopad internauci mogli dokonywać wpisów na elektronicznej wersji jubileuszowej karki pocztowej. Najciekawsze wpisy można znaleźć na stronie muzeum www.muzeum-dgh.pl w zakładce „jubileusz”.
Kolejną inicjatywą był międzynarodowy konkurs poetycki „Śladami Hauptmanna” zorganizowany przez Muzeum Miejskie Dom Gerharta Hauptmanna w Jeleniej Górze-Jagniątkowie we współpracy ze Stowarzyszeniem „W Cieniu Lipy Czarnoleskiej”. Celem konkursu było nie tylko zapewnienie twórczej inspiracji ludziom pióra, ale przede wszystkim popularyzowanie twórczości literackiej Gerharta Hauptmanna, twórcza refleksja nad życiem i dorobkiem literackim śląskiego noblisty oraz integrowanie i rozwój środowisk literackich w kraju oraz nawiązanie kontaktów z twórcami zagranicznymi. Niezwykle ogromne zainteresowanie konkursem zaskoczyło nawet samych organizatorów. Do jagniątkowskiego muzeum napłynęło 441 utworów od 163 autorów z 77 miejscowości w kraju (w tym m.in. z Krakowa, Warszawy, Gdańska, Olsztyna, Rzeszowa), a także Austrii, Czech, Niemiec, Anglii i Hiszpanii. Spośród nadesłanych prac jury wybrano najlepsze prace, przyznano ich autorom nagrody i wyróżnienia. (Zdobywcą pierwszej nagrody okazał się jeleniogórzanin – Pan Jan Owczarek ze Stowarzyszenia Jeleniogórski Klub Literacki.)
Wszystkie najpiękniejsze, zdaniem jury, wiersze ukazały się drukiem w wydanej przez muzeum jubileuszowej publikacji pt. „Śladami Gerharta Hauptmanna”. Zamieszczone tam ilustracje to prace młodych artystów, biorących udział w plenerze artystycznym w Jagniątkowie, ogólnopolskim konkursie graficznym dla młodzieży i konkursie plastycznym dla dzieci „Śladami Gerharta Hauptmanna” realizowanych przez Muzeum Miejskie „Dom Gerharta Hauptmanna” w Jeleniej Górze-Jagniątkowie we współpracy z Zespołem Szkół Rzemiosł Artystycznych w Jeleniej Górze-Cieplicach i Książnicą Karkonoską w Jeleniej Górze. W naszym zamierzeniu hasło „Śladami Gerharta Hauptmanna” od samego początku miało stać się nie tylko myślą przewodnią, ale też swoistym zarzewiem inspiracji dla autorów i artystów, którzy zdecydowali się skorzystać z zaproszenia Muzeum Miejskiego „Dom Gerharta Hauptmanna” do włączenia się w 2012 r. w obchody jubileuszowego Roku Hauptmannowskiego. Tę wyjątkową publikację jubileuszową można jeszcze nabyć sklepiku muzealnym w Jagniątkowie.
Wielkim powodzeniem cieszyły się także zorganizowane przez muzeum dwa jubileuszowe koncerty urodzinowe w ramach projektu „Gerhart Hauptmann i Muzyka”. Koncerty pod patronatem Konsula Generalnego RFN we Wrocławiu Pana dr Gottfrieda Zeitza i Prezydenta Miasta Jeleniej Góry Pana Marcina Zawiły, odbyły się w Filharmonii Dolnośląskiej w Jeleniej Górze i w Teatrze G. Hauptmanna w niemieckim Zittau. Orkiestra symfoniczna Filharmonii Dolnośląskiej, z towarzyszeniem dwóch wrocławskich chórów pod batutą Sławka A. Wróblewskiego – dziekana Uniwersytetu Muzycznego w Warszawie wirtuozowsko zaprezentowała fragmenty opery „Czarna Maska” Krzysztofa Pendereckiego i fragmenty ulubionych utworów noblisty.
Obchody jubileuszowego Roku Hauptmannowskiego w Jeleniej Górze przekonały nas, że poezja, muzyka, sztuka w tym zakątku Europy mają się bardzo dobrze i nadal pozostają ważnym medium porozumiewania się na płaszczyźnie kultury. Są one bowiem nie tylko sposobem przekazywania estetycznych wartości, igraniem z muzami, ukazywaniem i interpretowaniem przejawów piękna, lecz także drogą przenoszenia informacji o otaczającej nas rzeczywistości, kształtując tym samym nasz poziom postrzegania tego, co jest wokół nas, jak i tego, co jest w nas samych.
Gerhart Hauptmann tu w Jagniątkowie, w Karkonoszach nadal „jest w swoim domu”.
Julita Izabela Zaprucka