W środę 20 listopada 2024 roku Janusz Skowroński w Muzeum Karkonoskim promował swoją najnowszą książkę „Lorentz: Odnalazłem Matejkę! Na tropach grabieży dzieł sztuki”. Pozycja ta jest kontynuacją wydanych wcześniej „Zapomnianych tajemnic Karkonoszy”. Autor zamieścił w niej wyniki swoich kilkuletnich poszukiwań. Dzięki jego pracy w sposób nie budzący wątpliwości została udokumentowana głośna sprawa odnalezienia w dzisiejszej Przesiece obrazów Jana Matejki.

Janusz Skowroński, dr Ivo Łaborewicz i Małgorzata Matysiak. Foto: Krzysztof Tęcza

Janusz Skowroński nie tylko dotarł do nowych nieznanych do tej pory dokumentów ale także dzięki uprzejmości prof. Aliny Kowalczykowej po raz pierwszy w historii miał możliwość zapoznać się z niedostępnym do tej pory archiwum jej taty prof. Stanisława Lorentza.

Nie będę tu wchodził w szczegóły, te każdy pozna czytając prezentowaną pozycję. Nie mogę jednak przejść do porządku dziennego nie przybliżając kwestii samego znaleziska. Do tej pory bowiem na ten temat było wiele niejasności czy sprzecznych opisów. Według zaprezentowanych dokumentów wynika, że w Przesiece znaleziono w sumie 76 skrzyń z cennymi obrazami. Były tam dzieła m.in. Michaela Willmanna, Adama Chmielowskiego, Jacka Malczewskiego, Feliksa Brzozowskiego, Aleksandra Gryglewskiego. Oczywiście były także dzieła Jana Matejki. Jednak nie tylko powszechnie wymieniane trzy obrazy wielkoformatowe: Unia Lubelska, Batory pod Pskowem, Rejtan. Dzieł Jana Matejki było aż 43 sztuki.

Autor zamieścił w swoim opracowaniu wiele dokumentów ale także dokładne wykazy zawartości poszczególnych skrzyń z dziełami sztuki. Opisał w jaki sposób prof. Lorentz uzyskał informacje o miejscu ukrycia obrazów i kolejne działania związane z zabezpieczeniem oraz wywiezieniem całego dobytku z Jeleniej Góry, gdzie początkowo zwożono wszystkie odnalezione „skarby”.

Dzięki szczegółowym opisom dowiadujemy się o problemach związanych z transportem, zabezpieczeniem oraz poznajemy osoby, które w sposób szczególny przyczyniły się do szczęśliwego zakończenia całej operacji.

Foto: Krzysztof Tęcza

Książka „Lorentz: Odnalazłem Matejkę!” to 364 strony podzielone na 10 rozdziałów. Do tego autor zamieścił wstęp, bibliografię, indeks nazwisk oraz aneks, w którym prof. Stanisław Lorentz pisze o swojej roli w tym niezwykłym wydarzeniu. Pozycja została wydana przez Agencję Wydawniczą CB w roku 2024.

Foto: Krzysztof Tęcza

Dodam jeszcze, że spotkanie w Muzeum Karkonoskim otworzyła Małgorzata Matysiak kierownik Działu Edukacji, Promocji i Organizacji MK a poprowadził je dr Ivo Łaborewicz kierownik Archiwum Państwowego we Wrocławiu Oddział w Jeleniej Górze.

Krzysztof Tęcza