W Muzeum Miejskim „Domu Gerharta Hauptmanna” w Jeleniej Górze – Jagniątkowie możemy podziwiać kolejną wystawę czasową, nawiązującą do zbliżających się świąt. Nosi tytuł „Bóg się rodzi, moc truchleje…Święta Bożego Narodzenia w niewoli niemieckiej i radzieckiej podczas II wojny światowej”.

Wystawa pochodzi ze zbiorów Centralnego Muzeum Jeńców Wojennych w Opolu–Łambinowicach i prezentuje unikalne fotografie, dokumenty i rzadkie muzealia nawiązujące do świąt Bożego Narodzenia w niewoli. Wyjątkowy nabytek na wystawie to kolekcja w większości srebrnych naczyń i sprzętów liturgicznych – podróżny zestaw kapłański – które należały do ks. kpt. Mieczysława Stasza, kapelana 4. Warszawskiego Pułku Strzelców Pieszych w czasie II wojny światowej. W zestawie naczyń liturgicznych znajdują się m. in. zdobiona patena, vasculum (naczynie na wodę do puryfikacji), ampułki na wodę i wino, kropidła, dzwonki, krzyż–relikwiarz, pojemnik na oleje święte oraz elementy haftowanej bielizny kielichowej. Służyły do odprawiania mszy św. i nabożeństw. Szczególnie cennym obiektem jest wykonana ze srebra patena z inskrypcją: „4. W.P.S.P. NA INTERNOWANIU KAPELANOWI Z CHURU 1.1.43 DOKTÓR Z ILANZ”. W położonych niedaleko siebie miastach szwajcarskich Chur i Ilanz przebywali w czasie II wojny światowej internowani żołnierze 2. Dywizji Strzelców Pieszych, w skład której wchodził również 4. Warszawski Pułk Strzelców Pieszych. W innej z gablot możemy zobaczyć naczynia stołowe – talerze, menażki, manierki i sztućce. To one stanowiły niezbędne wyposażenie każdego jeńca i na nich spożywano skromną wieczerzę wigilijną. Wystawę uzupełnia zbiór żołnierskich fotografii z różnych obozów, kart świątecznych z życzeniami oraz fotografii szopek bożonarodzeniowych.

Staraniem Katarzyny Trembeckiej z jagniątkowskiego muzeum – głównie w oparciu o zgromadzone fotografie – zrekonstruowano świąteczną choinkę wykonaną z prostych materiałów dostępnych w obozach – papieru, tektury, czasami bibuły. W obozach niemieckiego systemu jenieckiego, zwłaszcza w oflagach, pozwalano jeńcom na udział w pasterce czy przygotowanie świątecznych koncertów. Trudniej było w stalagach czy oddziałach roboczych (komandach pracy). Największe ograniczenia, głównie z przyczyn ideologicznych, istniały w obozach radzieckich. W wielu obozach Boże Narodzenie obchodzono w tajemnicy przed miejscowymi władzami obozowymi.

Na wystawie zaprezentowano także wątek jeleniogórski – wysłane do wojennego Bad Warmbrunn (Cieplice) dwa wzruszające listy świąteczne do przebywającej tu na robotach przymusowych u hr. Schaffgotscha rodziny Kazimierza Pawelskiego. Listy zachowała i udostępniła córka Zofia Zator.

Wystawa potrwa do końca stycznia przyszłego roku. W sezonie zimowym muzeum jest czynne w godz. 9-16.

Janusz Skowroński